De belangrijkste leerstellingen van het vroege boeddhisme
De oudste kern van de leer: de vier edele waarheden en het edele achtvoudige pad.
De vier edele waarheden
- De eerste edele waarheid: het lijden (duhkha)
- De tweede edele waarheid: de oorzaak van het lijden (duhkha-samudaya)
- De derde edele waarheid is: de opheffing van het lijden (duhkha-nirodha)
- De vierde is de weg naar de opheffing van het lijden (duhkha-nirodha-gamini-patipada)
Deze weg bestaat uit 8 stadia: 'het Edele Achtvoudige Pad':
- juiste zienswijze (samma-ditthi)
- juiste houding (samma-sankappo)
- juiste spraak (samma-vaca)
- juist handelen (samma-kammanto)
- juiste levensinrichting (samma-ajivo)
- juiste inzet (samma-vayamo)
- juiste aandacht (sama-sati)
- juiste concentratie (samma-samadhi)
Dit leerstuk heb ik omgewerkt tot een filosofische denkoefening, gepubliceerd in Hoog Spel (2022 Jos Kessels c.s.)
De 4 vestigingen van de aandacht (sati.patthanas)
- lijf (kaya)
- gevoelens (vedana)
- geestesgesteldheid (citta)
- geestesobjecten (dhamma)
De zijnsgroepen (P. khandha) (S. Skandhas)
- Naam en vorm (nāma-rūpa)
- Gevoel (vedanā)
- Waarneming en benoeming (saññā) Drijfveren (sankhāra)
- Bewustzijn (viññāna)
Het afhankelijk ontstaan (pratityasamutpada): INTER-ZIJN
- onwetendheid [avidya]
- onbewuste drijfveren [samskāras]
- bewustzijn [vijñāna]
- naam en vorm [nāmarūpa] (= de skandhas)
- zes bases [sadāyatana]
- contact [sparśa]
- gevoel [vedanā]
- dorst [tṛ́ṣṇā]
- grijpen [upādāna]
- wording [bhava]
- geboorte [jāti]
- ouderdom en dood [jarāmarana]
4 meditatie-sferen:
de Brahmaviharas of appamanna/apramanas:
Goddelijke verblijfplaatsen, ofwel de Onmetelijken
- Vriendelijkheid (metta)
- Mededogen (karuna)
- Vreugde (mudita)
- Gelijkmoedigheid (upekkha)
