NIEUWS in aANZet
असतो मा सद्गमय ।
तमसो मा ज्योतिर्गमय ।
Met dit motto uit de Br̥hadāraṇyakopaniṣhat gaat de Wijsgerige Jaargang ook in het nieuwe jaar verder met een maand lange onderdompeling in de Indiase filosofie. Dat doen we twee keer per week, op de dinsdag en de donderdag en we pakken de wijsgerige draad op vanuit het laatste onderdeel van De Wijsgerige Jaargang: de Islamitische filosofie.
We sloten deze af met de geschiedenis van ‘de vergeten moghul koonprins’ Dara Shiku, (1615-1659) ware erfgenaam van de grote keizer Akbar, tevens vertaler van de meest heilige geschriften van ‘het hindoeïsme: de Upanishaden, die voor Arthur Schopenhauer de troost van zijn leven vormden. Zo zien we enige lijnen lopen door ‘de wereldfilosofie’.
Dan gaan we, als altijd, zo ver mogelijk terug in de tijd en vinden de oudste bronnen van de Indiase cultuur en filosofie in Mohenjodharo en in Harappa: de verloren steden van de oeroude Indusbeschaving. De opzet van het geheel ziet er dan zo uit
1. We beginnen in wat nu Pakistan is: opgravingen leggen oude, lang vergeten beschavingen bloot en de (conceptuele) archeologie onthult eeuwenoude, nog steeds gepraktiseerde rituelen. Filosofie begint in India als reflectie op zuivering en het offer. Wat betekent dat voor onze opvatting t.a.v. filosofie?
2. We volgen deze lijnen verder op zoek naar de bronnen van de wijsheid van de oude Indiase wijsbegeerte: we bezien de Vedas en de Upanishaden als bronteksten voor nagenoeg alle verdere Indiase filosofie. Daarna is er de Bhagavad Gita: een beroemde, wijsgerig-spirituele tekst, voor velen (zoals de Mahatma Gandhi) een inspiratiebron voor het leven. We bezien de Europese fascinatie voor het mystieke India. Dit krijgt een tegenwicht:
3. De Indiase Middeleeuwse filosofie kenmerkt zich nl. door de vorming van 6 denk- en leefsystemen: Yoga-Samkhya, Nyaya-Vaisheshika en Mimamsa-Vedanta. Zes verschillende zienswijzen, gebaseerd op resp. lijfsbewustzijn, subjectbeleving, logica, waarneming, overlevering en subject-opheffing. Tezamen geven zij een omvattend filosofisch wereldbeeld, dat ook ons wereldbeeld kan transformeren!
4. De in 1-3 weergegeven onderdelen geven de basis voor wat wij hindoeïsme noemen. Hoe krijgt dit vandaag de dag vorm? Wat is de rol van de goden? Wat is karma? Is het kastenstelsel inherent aan deze filosofie? Kortom: wat is het Indiase wereldbeeld? Wat is Indiase filosofie? Wat is hindoeïsme?
Filosofisch gezien proberen we hier (1-4) met name de samenhang te onderzoeken tussen metafysica (prameyashastra) en epistemologie (Pramana.shastra).
de Wijsgerige Verdiepingsdagen
Dat vraagt om enige verdieping en dat kan tijdens de Wijsgerige Verdiepingsdagen op
22 januari en 5 februari.
Zondag 22 jan. Vroege Indiase filosofie
We lezen en bespreken belangrijke hymnen uit de Rigveda: de zang der schepping, de hymne aan de onbekende god en de Grote Raadselhymne. Uit de Upanisads lezen we de dialogen tussen Yajnavalkya en Maitreyi, tussen Svetaketu en zijn vader en we bespreken een gesprek tussen 2 vogels, onafscheidelijke vrienden, ... Daarnaast lezen we uit: de Bhagavad Gita, het beroemdste boek in de Hindoe-tradities en bespreken met name de rol van het Zelf, de atman en de relatie met het Brahman in de astika-filosofie van het oude India
Zondag 5 feb. Latere Indiase filosofie
We lezen en bespreken teksten vanuit de 6 filosofische systemen: over de oer-oude evolutietheorie van het Samkhya, de lijfbeleving van de Yoga-tradities, in het bijzonder uit de Yoga-sutras van Patanjali, over de rol van de taal in de filosofie lezen we uit het Mimamsa-sutra, we lezen over de kenmiddelen en de logica van het Nyaya en de ultieme bevrijding van het Vedanta. Tezamen vormen de 6 systemen een caleidoscopisch spectrum dat ook, middels een door de docent ontworpen model, in de praktijk kan worden toegepast.
Namaste!
Pas gedane zaken:
18 december Wijsgerige Verdiepingsdag: “Rondom de Islam: filosofie, mystiek en liefdespoëzie”. Met speciale aandacht voor: “De zaak van de dieren, tegen de mens, voor de koning van de Jinn”. Kosten: 30,- p.p.
13 november 2022: de ARCHE-dag:
vindt waar het voor jou om draait, met een beproefde filosofische methode!
--------------------------------------------------------- aANZetten -------------------------------------------
de Wijsgerige Jaargang 2022-23, een jaar lang filosofie en filosoferen, die we opnieuw in zijn geheel gaan geven, twee keer per week.
Nu, voor het eerst ook geheel ONLINE! (op de dinsdagavonden, live op donderdagmiddagen)
Je kunt je niet meer opgeven voor het geheel, wel voor verschillende onderdelen.
ZIE HIER voor de gehele Jaargang
ZIE HIER voor het laatste lesplan
Per onderdeel: we zijn begonnen met de westerse filosofie, zie HIER (twee keer VOLGEBOEKT)
15 oktober organiseer ik weer voor de VFP de SOCRATISCHE LANDDAG
aan de ISVW, (de Internationale School voor Wijsbegeerte) te Leusden.
Centraal staat de copernicaanse wending in het Socratische Gesprek, door Erik Boers, een van de grondleggers van het Socratische Gesprek in Nederland en mijn denk- en retraite-genoot sinds vele jaren.
Zelf geef ik daar ook een draai aan het wiel door een 'boeddho-socratische workshop' te geven:
"een socratische dialoog langs het achtvoudige pad van de boeddha"
Meer info en het volledige programma vind je HIER
Je kunt je nog aanmelden, op dit ogenblik (9 oktober), nog maar net!
