Naast de vele cursisten die het afgelopen jaar (2022-23) de deelcursussen:
Westerse, Islamitische, Indiase, Boeddhistische en Afrikaanse filosofie hebben gevolgd, waren er negen mensen die de Wijsgerige Jaargang in zijn geheel hebben voltooid en het certificaat Deelname aan de Wijsgerige Jaargang hebben ontvangen.
Dit is wat zij zeiden (in het kort):
Edith: “Ik kan iedereen aanraden om de filosofische jaargang te volgen. Het is een cadeautje aan jezelf.”
Afke: “Mijn man en ik waren niet meer te stoppen, we konden er samen fijn over discussiëren en hebben er veel van geleerd.”
Bart: “De wijsgerige jaargang raad ik een ieder aan, want je kunt er alleen maar wijzer van worden.”
Gerard: “Waar ik hoopte is gebeurd: meer kennis van de wijsgerige tradities in hun context.”
Petra: “Er ging een wereld open met het volgen van de jaargang.”
Sandra: “Het meest interessante vond ik toch die andere manieren van denken en hoe Peter je daarin meeneemt.”
Dorus: “Mijn bewustzijn en denken zijn aangescherpt en ik heb mijn “zelf” beter leren kennen.”
Nitish: “Begrijpen waarom mensen denken zoals ze denken èn zelf structureel leren nadenken, dat is de Jaargang.”
Meer uitgebreide reacties vind je HIER
NIEUWS in aANZet
We zijn met twee groepen begonnen met de Chinese filosofie
Dat ziet er ongeveer zo uit:
1. De drie Grote Vormers van de Chinese cultuur & filosofie
De wortels van filosofisch denken gaan verder terug dan die van de westerse filosofie. Wat weten we van deze heel vroege vormen van filosofie? Tevens een overzicht van het cultuurgebied China, het land en de geschiedenis. Daarna bespreken we de invloed van de drie tradities die China en de Chinese filosofie hebben gevormd.
2. Confucianisme: rituelen vormen de mens
Confucius is de meest invloedrijke filosoof ter wereld. Het confucianisme vormt een blijvende factor in al het Chinese denken en handelen. Het reguleert de dagelijkse gang van zaken en biedt een filosofisch-sociale onderbouw voor de gehele Chinese maatschappij. We bespreken enkele van de grote denkers uit deze traditie en de zo belangrijke plaats van het ritueel in deze traditie.
3. TAOisme: de weg en de kracht
Naast het Confucianisme is het Taoïsme bepalend voor alle Chinese cultuur. Deze wonderbaarlijke levensfilosofie biedt een op zichzelf staand, maar ook aanvullend perspectief, dat de Chinese filosofie in balans brengt. We bespreken de TAO TE TJING van Lao Zi en het onnavolgbare werk van Chuang Zi met zijn vlinderdromen.
4. Het boeddhisme in China
We bezien hoe het boeddhisme, rond het begin van onze jaartelling, China binnentrok, om langzaamaan een Chinees boeddhisme te worden door een wisselwerking aan te gaan met het Confucianisme en het Taoïsme. Tezamen vormen zij de drie Grote Vormers van de Chinese filosofie. Zo kunnen we de vraag naar het wezen van de Chinese filosofie beantwoorden.
Meer info over deze ook zelfstandig te volgen cursus?
Mail naar info@anz.nu
Pas gedane zaken:
NIEUWE BLOG: de belangrijkste leerstellingen van het vroege boeddhisme
De komende weken (14-2/14-3) geven we weer college rondom:
‘Boeddha en de boeddhistische filosofie'
'Boeddhistische filosofie' is een zelfstandig te volgen onderdeel van de Wijsgerige Jaargang:
Een reis door de wereldfilosofie. Een jaar lang filosofie en filosoferen.
Het is steeds een voorrecht en genoegen dit weer met twee groepen studenten te kunnen doen, op de dinsdagavonden (online) en op de donderdagmiddagen (live)
Op dit punt aangekomen doen zich twee vragen voor:
Wat is 'het Boeddhisme'? en: Wat betekent hier 'filosofie'?
In de eerste les maken we kennis met elkaar en het onderwerp. We bespreken de verwachtingen en geven een overzicht van de gehele cursus. We beginnen de eigenlijke les met de eerste vraag (Wat is 'het Boeddhisme’?) en de tweede (Wat betekent hier ‘filosofie'?) werken we ‘onderweg’ uit en dan wanneer deze zich voordoet. Dit onderdeel van onze reis door de filosofie brengt ons allereerst naar het huidige Nepal, waar Siddhartha Gautama, beter bekend als de Boeddha, werd geboren: we bezien het leven van de historische Boeddha en zijn oorspronkelijke leer gedurende de eerste les. De opzet van het geheel van de cursus is deze:
1. Boeddha en zijn leer
We beginnen met ‘het leven van de Boeddha in woord en beeld’. Een introductie tot het leven van Siddhartha Gautama, de latere Boeddha: zijn levensomstandigheden, het bereiken van de verlichting, zijn filosofie, zijn leven als leraar, zijn sterven en zijn nalatenschap. Met veel voorbeelden uit de boeddhistische kunst. Dit vormt de basis voor het hiernavolgende.
2. Hinayana: het kleine voertuig
Gedurende deze les bezien we het cultuurgebied van Noord-India waarin het vroege boeddhisme vorm krijgt. Dit heeft grote betekenis voor wat bhavana wordt genoemd: 'de persoonlijke ontwikkeling'. We gaan verder in op de filosofische leerstellingen en wijsgerige uitgangspunten van het vroege boeddhisme, zoals de 4 Edele Waarheden en het Edele Achtvoudige Pad.
3. Mahayana: het grote voertuig
We maken kennis met de latere ontwikkelingen binnen de boeddhistische leer (vanaf het begin van de jaartelling beginnend in Zuid-India) en we bezien de enorme veranderingen die daar mee samen gaan als we het gaan hebben over de vormen die de Leer aanneemt in Tibet, China en Japan. We besteden aandacht aan een andere heel beroemde tekst.
4. Wat is boeddhistische filosofie?
We werken het bovenstaande wat uit en vragen ons af: wat betekent boeddhisme voor de wereldfilosofie? Het antwoord is dat we hier te maken hebben met een radicaal anders-dan-alle-andere filosofie. Waar ligt dat aan? Heeft dat wellicht te maken met boeddhistische meditatie?
Indiase filosofie
असतो मा सद्गमय ।
तमसो मा ज्योतिर्गमय ।
Met dit motto uit de Br̥hadāraṇyakopaniṣhat gaat de Wijsgerige Jaargang ook in het nieuwe jaar verder met een maand lange onderdompeling in de Indiase filosofie. Dat doen we twee keer per week, op de dinsdag en de donderdag en we pakken de wijsgerige draad op vanuit het laatste onderdeel van De Wijsgerige Jaargang: de Islamitische filosofie.
We sloten deze af met de geschiedenis van ‘de vergeten moghul koonprins’ Dara Shiku, (1615-1659) ware erfgenaam van de grote keizer Akbar, tevens vertaler van de meest heilige geschriften van ‘het hindoeïsme: de Upanishaden, die voor Arthur Schopenhauer de troost van zijn leven vormden. Zo zien we enige lijnen lopen door ‘de wereldfilosofie’.
Dan gaan we, als altijd, zo ver mogelijk terug in de tijd en vinden de oudste bronnen van de Indiase cultuur en filosofie in Mohenjodharo en in Harappa: de verloren steden van de oeroude Indusbeschaving. De opzet van het geheel ziet er dan zo uit
1. We beginnen in wat nu Pakistan is: opgravingen leggen oude, lang vergeten beschavingen bloot en de (conceptuele) archeologie onthult eeuwenoude, nog steeds gepraktiseerde rituelen. Filosofie begint in India als reflectie op zuivering en het offer. Wat betekent dat voor onze opvatting t.a.v. filosofie?
2. We volgen deze lijnen verder op zoek naar de bronnen van de wijsheid van de oude Indiase wijsbegeerte: we bezien de Vedas en de Upanishaden als bronteksten voor nagenoeg alle verdere Indiase filosofie. Daarna is er de Bhagavad Gita: een beroemde, wijsgerig-spirituele tekst, voor velen (zoals de Mahatma Gandhi) een inspiratiebron voor het leven. We bezien de Europese fascinatie voor het mystieke India. Dit krijgt een tegenwicht:
3. De Indiase Middeleeuwse filosofie kenmerkt zich nl. door de vorming van 6 denk- en leefsystemen: Yoga-Samkhya, Nyaya-Vaisheshika en Mimamsa-Vedanta. Zes verschillende zienswijzen, gebaseerd op resp. lijfsbewustzijn, subjectbeleving, logica, waarneming, overlevering en subject-opheffing. Tezamen geven zij een omvattend filosofisch wereldbeeld, dat ook ons wereldbeeld kan transformeren!
4. De in 1-3 weergegeven onderdelen geven de basis voor wat wij hindoeïsme noemen. Hoe krijgt dit vandaag de dag vorm? Wat is de rol van de goden? Wat is karma? Is het kastenstelsel inherent aan deze filosofie? Kortom: wat is het Indiase wereldbeeld? Wat is Indiase filosofie? Wat is hindoeïsme?
Filosofisch gezien proberen we hier (1-4) met name de samenhang te onderzoeken tussen metafysica (prameyashastra) en epistemologie (Pramana.shastra).
de Wijsgerige Verdiepingsdagen
Dat vraagt om enige verdieping en dat kan tijdens de Wijsgerige Verdiepingsdagen op
22 januari en 5 februari.
Zondag 22 jan. Vroege Indiase filosofie
We lezen en bespreken belangrijke hymnen uit de Rigveda: de zang der schepping, de hymne aan de onbekende god en de Grote Raadselhymne. Uit de Upanisads lezen we de dialogen tussen Yajnavalkya en Maitreyi, tussen Svetaketu en zijn vader en we bespreken een gesprek tussen 2 vogels, onafscheidelijke vrienden, ... Daarnaast lezen we uit: de Bhagavad Gita, het beroemdste boek in de Hindoe-tradities en bespreken met name de rol van het Zelf, de atman en de relatie met het Brahman in de astika-filosofie van het oude India
Zondag 5 feb. Latere Indiase filosofie
We lezen en bespreken teksten vanuit de 6 filosofische systemen: over de oer-oude evolutietheorie van het Samkhya, de lijfbeleving van de Yoga-tradities, in het bijzonder uit de Yoga-sutras van Patanjali, over de rol van de taal in de filosofie lezen we uit het Mimamsa-sutra, we lezen over de kenmiddelen en de logica van het Nyaya en de ultieme bevrijding van het Vedanta. Tezamen vormen de 6 systemen een caleidoscopisch spectrum dat ook, middels een door de docent ontworpen model, in de praktijk kan worden toegepast.
Namaste!
18 december Wijsgerige Verdiepingsdag: “Rondom de Islam: filosofie, mystiek en liefdespoëzie”. Met speciale aandacht voor: “De zaak van de dieren, tegen de mens, voor de koning van de Jinn”. Kosten: 30,- p.p.
13 november 2022: de ARCHE-dag:
vindt waar het voor jou om draait, met een beproefde filosofische methode!
--------------------------------------------------------- aANZetten -------------------------------------------
de Wijsgerige Jaargang 2022-23, een jaar lang filosofie en filosoferen, die we opnieuw in zijn geheel gaan geven, twee keer per week.
Nu, voor het eerst ook geheel ONLINE! (op de dinsdagavonden, live op donderdagmiddagen)
Je kunt je niet meer opgeven voor het geheel, wel voor verschillende onderdelen.
ZIE HIER voor de gehele Jaargang
ZIE HIER voor het laatste lesplan
Per onderdeel: we zijn begonnen met de westerse filosofie, zie HIER (twee keer VOLGEBOEKT)
15 oktober organiseer ik weer voor de VFP de SOCRATISCHE LANDDAG
aan de ISVW, (de Internationale School voor Wijsbegeerte) te Leusden.
Centraal staat de copernicaanse wending in het Socratische Gesprek, door Erik Boers, een van de grondleggers van het Socratische Gesprek in Nederland en mijn denk- en retraite-genoot sinds vele jaren.
Zelf geef ik daar ook een draai aan het wiel door een 'boeddho-socratische workshop' te geven:
"een socratische dialoog langs het achtvoudige pad van de boeddha"
Meer info en het volledige programma vind je HIER
Je kunt je nog aanmelden, op dit ogenblik (9 oktober), nog maar net!
