Unity in Diversity.

Peter van Hooft: India in de Wereld-filosofie. 
Het Darshana-model ©.

Indiase filosofie.

De Klassieke Periode: de 6 systemen (darshanas)

In dit model geef ik de belangrijkste punten weer t.a.v. de 6 wijsgerige systemen van de Indiase filosofie. In een eerdere blog heb ik deze kort omschreven. Dit gebruik ik als basis voor de workshops, lessen en verdiepingsdagen die ik wijd aan deze systemen. Tezamen genomen vormen zij een intervisiemodel waarmee een complex probleem kan worden onderzocht. Als je daar belangstelling voor heeft, kun je contact opnemen met Peter.

1 Vaishesika 

Bron: Vaisesika.sutra

Auteur: Kanada 2e eeuwGj
Commentaar: Prashasta.pada.bhasya (9e gj)
Pramanas: waarneming, redenering
Prameya: Ontologie, metafysica.
Hoofdvraag: Hoe zit de buiten-wereld in elkaar?
Filosofische voorbeelden en wijsgerige middelen: de atoom-leer; de categorieënleer

2 Nyaya 

Bron: Nyaya.sutra
Auteur: Gautama 2e eeuw Gj
Commentaar:Vatsyayana.bhasya, (4e eeuw)
Pramanas: waarneming, redenering, analogie en overlevering
Prameya: Logica en gespreksstructuren, epistemologie.
Hoofdvraag: Wat is ware (bevrijdende) kennis? Hoe kunnen we die genereren, bespreken en overdragen? Filosofische voorbeelden en wijsgerige middelen: pramanas, de sluitrede (het Indiase syllogisme), de (uitgebreide) wijsgerige gespreksvorm

3. Samkya 

Bron: Samkhyakarika
Auteur: Ishvaranakrishna (3e eeuw gj)
Commentaar: Pravacanabhasya van Vijnanabhikshu (16e)
Pramanas: waarneming, redenering, overlevering
Prameya: Metafysica, epistemologie
Hoofdvraag? Wat is het zelf? Hoe verhoudt zich dit tot de buitenwereld?
Filosofische voorbeelden en wijsgerige middelen: de evolutietheorie; de aard van het zelf, metaforen-werkingen en de triguna-theorie

4. Yoga

Bron: Yogasutras
Auteur: Patanjali
Commentaar: Yogasutrabhasya van Vyasa (4e gj)
Pramanas: waarneming, redenering, analogie, overlevering
Prameya: lijf, adem, (pranayama) citta
Hoofdvraag: Hoe kan ik bevrijdende kennis incorpereren?
Filosofische voorbeelden en wijsgerige middelen: de 8 stadia van de yogabhavana, asanas en meditaties

5. Mimamasa 

Bron: (Purva-) Mimamsasutra
Auteur: Jaimini (4e eeuw vgj)
Commentaar: Mimamsa.bhasya van Shabara (1e Gj)
Pramanas: overlevering (en: waarneming, redenering, analogie, uitspraak)
Prameya: Vedas, taal (het Sanskriet), de kunst van het interpreteren: hermeneutiek
Hoofdvraag: Wat staat hier precies, wat betekent het en hoe is dit te duiden?
Filosofische voorbeelden en wijsgerige middelen: Taaltheorie. Adhikarana: (Kort) gespreksmodel

6 Vedanta 

Bron: Uttara-Mimasasutra, ofwel Brahmasutra, ofwel Vedantasutra
Auteur: Badarayana. Datering: In ieder geval na de Upanishads, ong 3e Gj
Commentaren: Shankara. (9e eeuw) Ramanuja (11e eeuw) Madhvacharya (12e eeuw), resp. Bijagurus van advaita-, vishishtadvaita en dvaita-vedanta.
Pramanas: waarneming, redenering, analogie, uitspraak, overlevering, niet-waarneming.
Prameya: Brahman, mahavakyas, advaitameditaties
Hoofdvraag: wat is dit atman/brahman en hoe dit te realiseren?
Filosofische voorbeelden en wijsgerige middelen: Upanisadische reflecties: tattvamasi, sac.cid.ananda en

ॐ