Zingend door het leven, de dood tegemoet,
Erik Boers
Deze tekst kwam tot stand aan het eind van onze najaarsretraite ‘Zwijgen en Spreken’, november 2024 in de Abdij van Postel. Het thema was dit keer ‘de dood’.
We bestudeerden teksten van Michel de Montaigne (Essay 20: ‘Filosoferen is leren te sterven’) en van Elisabeth Kübler-Ross (‘On Death and Dying’, Chapter 1 &2).
We stelden ons voor dat wij van een arts te horen kregen dat we nog maar 5 tot 8 maanden te leven hadden, net als Peters coachee.
Wat zouden wij dan voelen, denken en doen?
Leert filosoferen je menswaardig te sterven, zoals Montaigne met Cicero beweert?
Het leven moet je volgens mij vooral samen uit zien te zingen.
Als het mee zit en als het tegen zit.
Toen mijn goede vriend Albert de dood in de ogen keek, neergesabeld door de chemo’s tegen zijn acute leukemie, zong ik voor hem: “Als alles duister is, ontsteek dan een lichtend vuur dat nooit meer dooft, licht dat nooit meer dooft.”
Nu Hans (tenor in ons koor) zijn geliefde broer heeft begraven na een onverwachte en onbegrijpelijke zelfdoding, zou ik graag ons koor rond hem plaatsen en hetzelfde lied vierstemmig met en voor hem zingen. “Dans nos obscurités allume le feu qui ne s’eteint jamais, qui ne s’eteint jamais.”
Het lied dat we ook zongen bij de uitvaart van Hanny, zorgzame grootmoeder van mijn kinderen.
Het leven moet je volgens mij samen uit zien te zingen.
Als het mee zit en als het tegen zit.
Ver voor mijn liefde voor de filosofie ontbrandde, was ik al zanger. Hoe kon het ook anders.
Mijn moeder zong, mijn oma zong, mijn ooms en mijn vader
Iedereen zong en ik zong mee
De kerkgemeente zingt, het wandelend gezin
Het schoolkoor en het zeilkamp
Iedereen zingt en ik zing mee
Oliver Twist zong, de familie von Trapp, het dorpje Anatevka
Ja zuster nee zuster zong, De stratemaker op Zee
Iedereen zong en ik zong mee
Ramses, Boudewijn, Herman en Liesbeth zingen
Leonard, Bob, Jodi, Lena, George Moustaki en Eros Ramazotti
Iedereen zingt en ik zing mee
Klinkende talen, ruisende bomen, het zoemende wegverkeer, de golvende zee
Alles zingt en ik zing mee
Volgens Elisabeth Kübler-Ross hebben stervende patiënten behoefte aan liefdevolle aandacht van mens tot mens.
“Amor, amor, amor. Hermanos, ninos, Dios es amor. Ama todos como hermanos. Dios es amor.” God is liefde.
Daarom zingen we tegen kerstmis met een klein groepje uit ons koor Christmas Carols in enkele verpleegtehuizen. “Komt allen tezamen … Venite adoremus dominum”
Op mijn sterfbed hoop ik omringd door mijn dierbaren samen te zingen. En zodra ik overlijd zal ik niet uitzien naar een engelenkoor dat mij naar het paradijs begeleidt. Hoe mooi dat ook klinkt in Faurés ‘In Paradisum’ of in Mozarts ‘Lacrimosa’ (op zijn sterfbed genoteerde laatste muzieknoten, maat 8, onvoltooid). Ik zal Petrus bij de hemelpoort zingend tegemoet treden.
Het leven moet je volgens mij samen uit zien te zingen.
Als het mee zit en als het tegen zit.
En kun je zingen, zing dan mee: “Oh Happy Day!”
AMOR AMOR- Canto de Postcomunión
Adeste Fideles by Enya with Lyrics
In Paradisum - Requiem - Faure
Mozart Requiem - Lacrimosa - Herrwegghe